Ερώτηση 1:
Μπορούν οι μη ενημερωτικοί σταθμοί να μεταδίδουν διαφημίσεις των υποψηφίων προσώπων ή
συνδυασμών κατά τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και εντός ποιας χρονικής περιόδου;
(αρ. πρωτκ. 2214/15.4.2019)
Απάντηση:
α. Ως προς την προβολή διαφημιστικών μηνυμάτων υποψηφίων ευρωβουλευτών:
Καταρχήν, επισημαίνεται ότι σύμφωνα με το άρθρο 12 παρ. 1 γ του Ν. 3023/2002, όπως
τροποποιήθηκε και ισχύει (που εφαρμόζεται αντιστοίχως και για κάθε υποψήφιο μέλος του
Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δυνάμει του άρθρου 12 Α του Ν. 3023/2002 που προστέθηκε με το άρθρο
112 παρ. 4 του Ν. 4604/2019 και ισχύει) κατά την προεκλογική περίοδο απαγορεύεται στους
υποψήφιους ευρωβουλευτές η προβολή διαφημιστικών μηνυμάτων μέσω των δημόσιων και
ιδιωτικών ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών ελεύθερης λήψης ή των φορέων παροχής
συνδρομητικών ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών.
β. Ως προς τη μετάδοση διαφημίσεων πολιτικών κομμάτων και συνασπισμών συνεργαζόμενων
κομμάτων, οι συνδυασμοί των οποίων συμμετέχουν στις ευρωεκλογές:
Θεωρούμε ότι, επειδή η μετάδοση πολιτικών διαφημίσεων εμπεριέχει μήνυμα – παρότρυνση για
επιλογή συγκεκριμένου πολιτικού κόμματος και συνασπισμού συνεργαζόμενων κομμάτων, οι
συνδυασμοί των οποίων συμμετέχουν στις ευρωεκλογές, εντάσσεται στην έννοια της πολιτικής
δραστηριότητας και, για τον λόγο αυτό, βρίσκεται εκτός του περιεχομένου που μπορεί να μεταδίδει
ένας μη ενημερωτικός σταθμός (πρβλ. άρθρο 5 παρ. 5 εδάφια β’ επ. Ν. 3592/2007).
Κατά συνέπεια, διαφημιστικά μηνύματα πολιτικών κομμάτων και συνασπισμών συνεργαζόμενων
κομμάτων, οι συνδυασμοί των οποίων συμμετέχουν στις ευρωεκλογές, μπορούν να μεταδίδουν οι
ενημερωτικοί σταθμοί. Ως ενημερωτικοί σταθμοί νοούνται εκείνοι, η φυσιογνωμία του
προγράμματος των οποίων, κατά νόμιμη δήλωσή τους στο ΕΣΡ, είναι ενημερωτική.
Ερώτηση 2:
Επιτρέπεται σε υποψήφιο ευρωβουλευτή να παρουσιάζει κατά την προεκλογική περίοδο εκπομπή μη
πολιτικού περιεχομένου ή εκπομπή τηλεπώλησης; (αρ. πρωτ. ΕΣΡ 2289/17.4.2019)
Απάντηση:
Το άρθρο 12 παρ. 1 γ εδ. β του Ν. 3023/2002 ορίζει ότι: «Κατά την προεκλογική περίοδο
απαγορεύεται στους υποψήφιους βουλευτές από δημόσιους και ιδιωτικούς ραδιοφωνικούς και
τηλεοπτικούς σταθμούς ελεύθερης λήψης, καθώς και από φορείς παροχής συνδρομητικών
ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών, η μετάδοση κάθε είδους εκπομπών, οι οποίες
παρουσιάζονται, αμέσως ή εμμέσως, από υποψήφιους βουλευτές». Σύμφωνα με το άρθρο 12Α του
Ν. 3023/2002, το οποίο προστέθηκε με το άρθρο 112 παρ. 4 του Ν. 4604/2019, «Οι απαγορεύσεις
της παραγράφου 1 του άρθρου 12 εφαρμόζονται αντιστοίχως και για κάθε υποψήφιο μέλος του
Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου».
Δυνάμει των ανωτέρω θεωρούμε ότι κατά την προεκλογική περίοδο δεν επιτρέπεται η μετάδοση κάθε
είδους εκπομπών, οι οποίες παρουσιάζονται, αμέσως ή εμμέσως, από υποψήφιους ευρωβουλευτές.
Ερώτηση 3:
Υποχρεούται εταιρεία, η οποία έχει υπογράψει συνεργασία με υποψήφιο ευρωβουλευτή με
αντικείμενο την παρουσίαση από μέρους του προϊόντων τηλεπώλησης, η οποία δεν έχει πολιτικό
περιεχόμενο και έχει ήδη προπληρώσει για την ως άνω διαφημιστική προβολή, να διακόψει την
διαφήμιση; (αρ. πρωτ. ΕΣΡ 2289/17.4.2019)
Απάντηση:
Εάν η εταιρεία έχει την υποχρέωση στην οποία αναφέρεστε δεν αποτελεί ζήτημα αρμοδιότητας του
Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης. Ο τηλεοπτικός σταθμός, πάντως, θεωρούμε ότι δεν μπορεί
να μεταδίδει κατά την προεκλογική περίοδο εκπομπή τηλεπώλησης, την οποία παρουσιάζει
υποψήφιος ευρωβουλευτής (βλ. ερώτηση 2).
Ερώτηση 4:
Οι περιορισμοί για την παρουσίαση εκπομπών και τις εμφανίσεις υποψηφίων ευρωβουλευτών κατά
την προεκλογική περίοδο ισχύουν και για τον αρχηγό κόμματος όταν αυτός θέτει υποψηφιότητα ως
ευρωβουλευτής; (αρ. πρωτ. ΕΣΡ 2289/17.4.2019)
Απάντηση:
α. Ως προς την παρουσίαση εκπομπών από υποψήφιους ευρωβουλευτές που είναι αρχηγοί κομμάτων:
Το άρθρο 12 παρ. 1 του Ν. 3023/2002 για τις απαγορεύσεις των υποψηφίων, το οποίο δυνάμει του
άρθρου 12 Α του Ν. 3023/2002 (που προστέθηκε με το άρθρο 112 παρ. 4 του Ν. 4604/2019)
εφαρμόζεται αντιστοίχως και για κάθε υποψήφιο μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δεν
προβλέπει εξαίρεση για τους υποψήφιους ευρωβουλευτές που είναι αρχηγοί κομμάτων ως προς την
απαγόρευση παρουσίασης από αυτούς εκπομπών κατά την προεκλογική περίοδο. Θεωρούμε,
επομένως, ότι ισχύουν οι σχετικοί περιορισμοί.
β. Ως προς τις εμφανίσεις υποψήφιων ευρωβουλευτών που είναι αρχηγοί κομμάτων:
Το άρθρο 12 παρ. 3 Ν. 3023/2002 ορίζει ότι: «Από τους περιορισμούς της προηγούμενης
παραγράφου εξαιρούνται οι Πρόεδροι ή Αρχηγοί κομμάτων και οι υποψήφιοι βουλευτές
επικρατείας». Η προηγούμενη παράγραφος στην οποία αναφέρεται η προαναφερθείσα διάταξη
(άρθρο 12 παρ. 2 του Ν. 3023/2002) αφορά στις εμφανίσεις υποψηφίων. Σύμφωνα με το άρθρο 31
παρ. 5 του Ν. 3023/2002, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 19 παρ. 2 του Ν. 4255/2014 «Οι διατάξεις
του παρόντος νόμου εφαρμόζονται ανάλογα στις εκλογές για την ανάδειξη των μελών του
Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, για όσα θέματα δεν προβλέπεται ειδική ρύθμιση».
Δυνάμει των ανωτέρω θεωρούμε ότι, επειδή δεν υπάρχει ειδική ρύθμιση στο Ν. 4255/2014 για τις
ευρωεκλογές ως προς την εξαίρεση εφαρμογής των περιορισμών περί εμφανίσεων που προβλέπεται
στο άρθρο 12 παρ. 2 του Ν. 3023/2002 για τις βουλευτικές εκλογές, η εξαίρεση αυτή των
περιορισμών για τις εμφανίσεις υποψήφιων ευρωβουλευτών που είναι αρχηγοί κομμάτων
εφαρμόζεται αναλογικά και στις ευρωεκλογές δυνάμει του άρθρου 31 παρ. 5 του Ν. 3023/2002, όπως
τροποποιήθηκε με το άρθρο 19 παρ. 2 του Ν. 4255/2014.
Ερώτηση 5: (23.4.2019)
Επιτρέπεται η προβολή μαγνητοσκοπημένων τηλεοπτικών εκπομπών, μη πολιτικού περιεχομένου,
στην οποία συμμετέχει υποψήφιος ευρωβουλευτής; (αρ. πρωτ. 2289/17.4.2019)
Απάντηση:
Το άρθρο 13 του Ν. 4255/2014 για τις απαγορεύσεις για τους υποψήφιους ευρωβουλευτές κατά την
προεκλογική περίοδο ορίζει ότι:
«α. Σε κάθε ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό σταθμό εθνικής εμβέλειας, επιτρέπεται η εμφάνιση του
υποψήφιου βουλευτή, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, μόνο μία φορά. Αντιστοίχως για
κάθε υποψήφιο μέλος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, είναι επιτρεπτές μέχρι δύο εμφανίσεις.
β. Σε κάθε ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό σταθμό τοπικής ή περιφερειακής εμβέλειας, επιτρέπεται η
εμφάνιση του υποψήφιου βουλευτή, κατά τη διάρκεια της πιο πάνω περιόδου, μέχρι δύο φορές. Για
τον υποψήφιο στις εκλογές για την ανάδειξη των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, είναι
επιτρεπτές κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου μέχρι τρεις (3) εμφανίσεις σε κάθε
ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό σταθμό τοπικής ή περιφερειακής εμβέλειας, που εδρεύει στα διοικητικά
όρια καθεμιάς από τις δεκατρείς Περιφέρειες της Χώρας».
Tο άρθρο 12 παρ. 2 γ του Ν. 3023/2002, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 112 παρ. 3 του Ν.
4604/2019, το οποίο εφαρμόζεται αναλογικά και στις ευρωεκλογές για όσα θέματα δεν υπάρχει
ειδική ρύθμιση δυνάμει του άρθρου 31 παρ. 5 του Ν. 3023/2002 ορίζει ότι: «Ως εμφανίσεις κατά
την έννοια της παρούσας παραγράφου θεωρούνται οι προσωπικές συνεντεύξεις των υποψηφίων, η
συμμετοχή τους σε οργανωμένες συζητήσεις, περιλαμβανομένων και εκείνων που αφορούν τα δελτία
ειδήσεων, καθώς και η κάλυψη, κατόπιν αιτήματος του υποψήφιου βουλευτή «και υποψήφιου μέλους
του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου» της προεκλογικής του δραστηριότητας».
Δυνάμει των ανωτέρω θεωρούμε ότι η προβολή μαγνητοσκοπημένων τηλεοπτικών εκπομπών, μη
πολιτικού περιεχομένου, στην οποία συμμετέχει υποψήφιος ευρωβουλευτής επιτρέπεται μεν, αλλά,
επειδή πρόκειται για εμφάνιση του υποψηφίου, όπως αυτή ορίζεται στο άρθρο 12 παρ. 2 του Ν.
3023/2002 όπως ισχύει, θα προσμετρηθεί στον συνολικά επιτρεπόμενο από το νόμο αριθμό
εμφανίσεων κάθε υποψηφίου. Kατ’ εξαίρεση, ο ανωτέρω περιορισμός δεν ισχύει για
μαγνητοσκοπημένες εκπομπές (όπως π. χ. σειρές, ταινίες), η μετάδοση των οποίων έχει
αποδεδειγμένα και για λόγους άσχετους με την εκλογική διαδικασία προγραμματιστεί σε χρόνο
προγενέστερο της ανακοίνωσης για υποψηφιότητα του προσώπου που συμμετέχει στη συγκεκριμένη
εκπομπή.
Ερώτηση 6: (23.4.2019)
Σε περίπτωση web tv δύναται ο υποψήφιος ευρωβουλευτής να παρουσιάζει εκπομπή τηλεπώλησης;
(αρ. πρωτ. ΕΣΡ 2289/17.4.2019)
Απάντηση:
Ο έλεγχος μετάδοσης εκπομπών μέσω web tv δεν εμπίπτει επί του παρόντος στην αρμοδιότητα του
Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης.
Ερώτηση 7: (6.5.2019)
Ποια η ακριβής έναρξη της προεκλογικής περιόδου των Ευρωεκλογών της 26ης Μαϊου 2019;
(αρ. πρωτ. ΕΣΡ 2456/25.4.2019, 2516/2.5.2019)
Απάντηση:
Κατά το άρθρο 241 του Αστικού Κώδικα «Η προθεσμία αρχίζει την επόμενη της ημέρας όπου
έγινε το γεγονός που αποτελεί την αφετηρία της».
Κατά το άρθρο 31 παρ. 3 του Π.Δ. 26/15.3.2012 «Από τη δημοσίευση του διατάγματος διάλυσης της
Βουλής ή τη δωδέκατη ημέρα πριν την κατά το άρθρο 53 παράγραφο 1 του Συντάγματος λήξη της
βουλευτικής περιόδου αρχίζει η προεκλογική περίοδος. Οι συγκεντρώσεις κατά την προεκλογική
περίοδο διέπονται από τις ειδικές για το θέμα αυτό διατάξεις στο πλαίσιο του Συντάγματος».
Κατά το άρθρο 1 παρ. 3 του Ν. 4255/2014 «Η ημέρα και η διάρκεια διεξαγωγής της ψηφοφορίας
ορίζεται κάθε φορά με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Πρωθυπουργού και του
Υπουργού Εσωτερικών τριάντα τουλάχιστον ημέρες πριν από την καθοριζόμενη για την
ψηφοφορία».
Κατά το άρθρο 9 παρ. 1 περ. δ του Ν. 4255/2014 «Οι διατάξεις της εκλογικής νομοθεσίας (π.δ.
26/2012) που αφορούν: … δ) τον υπολογισμό προθεσμιών (άρθρο 128), ….. εφαρμόζονται αναλόγως
και κατά την εκλογή των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου».
Κατά το άρθρο 9 παρ. 5 του Ν. 4255/2014 «Εκτός από τις περιπτώσεις στις οποίες με τον παρόντα
νόμο γίνεται ρητή παραπομπή σε διατάξεις του π.δ. 26/2012, οι λοιπές διατάξεις αυτού εφαρμόζονται
συμπληρωματικά και για την εκλογή των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, για όσα θέματα δεν
ρυθμίζονται από τον παρόντα νόμο».
Εξάλλου, με το άρθρο μόνο περ. α του Π.Δ. 38/2019 ΦΕΚ Α΄ 64/24.4.2019 «Ορίζεται ότι η
ψηφοφορία για την εκλογή των είκοσι ένα (21) μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που
αναλογούν στην Ελλάδα, θα διεξαχθεί: α) Στην Ελλάδα, την 26η Μαΐου 2019, ημέρα Κυριακή. Η
διάρκεια της ψηφοφορίας ορίζεται από ώρα 07.00 μέχρι 19.00».
Θεωρούμε ότι από το συνδυασμό των διατάξεων αυτών προκύπτει σαφώς ότι η προεκλογική
περίοδος των εκλογών για την ανάδειξη μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αρχίζει την 00.01
ώρα της 25.4.2019 (το μεσονύκτιο της 24ης ώρας προς 25η Απριλίου 2019).
Ερώτηση 8: (7.5.2019)
Οι δηλώσεις υποψήφιων ευρωβουλευτών για τις ανάγκες του ρεπορτάζ των δελτίων ειδήσεων
– ιδίως σε θέματα που δεν αφορούν στις ευρωεκλογές – θεωρούνται ως προσμετρώμενες στις δύο
εμφανίσεις; Αν ναι, η αναπαραγωγή του ηχητικού αρχείου ή του βίντεο αυτών των δηλώσεων σε
περισσότερα του ενός δελτία ειδήσεων, θεωρείται ως μία εμφάνιση ή προσμετράται ξεχωριστά για
κάθε δελτίο; (ΑΠ 2524/3.5.2019)
Απάντηση:
Θεωρούμε ότι η αναπαραγωγή οπτικού ή ηχητικού υλικού με δηλώσεις υποψήφιων
ευρωβουλευτών, ακόμα και στην περίπτωση που δεν θίγονται ευθέως ζητήματα που αφορούν στις
ευρωεκλογές, θα λογίζεται ως εμφάνιση προσμετρώμενη στις οριζόμενες περιοριστικά στο νόμο
εμφανίσεις. Αντιθέτως, σε περίπτωση εξαιρετικά σύντομης αναφοράς σε δήλωση υποψήφιου
ευρωβουλευτή (χωρίς να γίνεται αναπαραγωγή οπτικού ή ηχητικού υλικού), δήλωση που, κατά την
κρίση του δημοσιογράφου, είναι σημαντική είτε για τις ευρωεκλογές, είτε γενικότερα, η αναφορά
αυτή δεν πρέπει να προσμετράται ως εμφάνιση. Το αυτό ισχύει και στην περίπτωση στιγμιαίας
αναφοράς ή εμφάνισης του υποψηφίου, εφόσον δεν μεταδίδεται συνέντευξή του ή δήλωσή του ή
ομιλία του. Πρέπει πάντως να κρίνεται κατά περίπτωση και να εκτιμάται εάν η τυχόν
επαναλαμβανόμενη αναφορά σε υποψήφιο γίνεται σε καταστρατήγηση των σχετικών ρυθμίσεων.
Τέλος, η επανάληψη μετάδοσης εμφάνισης υποψηφίου, που προσμετράται στις περιοριζόμενες
κατά νόμον εμφανίσεις, θεωρείται κι αυτή ως προσμετρώμενη εμφάνιση.